Wat de droogte in Zambia voor meisjes betekent

In Zambia leidt de aanhoudende droogte tot steeds grotere problemen. Oogsten mislukken en gezinnen hebben steeds minder te eten. Vooral meisjes merken de gevolgen; Liness (17) kan bijvoorbeeld niet meer naar school.

Door de verwoestende effecten van langdurige droogte in Zambia en de late start van het regenseizoen hebben ongeveer 1,7 miljoen mensen (18 procent van de Zambiaanse bevolking) geen toegang tot voedsel of schoon en veilig drinkwater. Hele community’s hebben hun oogsten zien mislukken en hun vee zien sterven, waardoor zij dreigen te verhongeren.

Dreigende hongersnood

De droogte, die nu al vier jaar duurt, zorgt voor steeds meer armoede onder boeren. Het gebrek aan regen kan volgend seizoen tot hongersnood leiden, en het zijn kinderen, vooral meisjes, die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van ons veranderende klimaat.

De 17-jarige Liness woont in het Chibombo-district, in de Central provincie. Ze heeft al haar toetsen met goede cijfers gehaald, maar ze kan niet verder met school. Haar moeders oogst is mislukt, en het boerengezin verkeert nu in een crisis. “Ik kon me niet inschrijven voor school omdat mijn moeder het lesgeld niet kon betalen door de mislukte maisoogst,” vertelt Liness.

Meisjes gaan niet meer naar school

Op school merken ze dat steeds meer kinderen afwezig zijn, vooral meisjes. Sommige meisjes komen één of twee keer per week, anderen gaan helemaal niet meer naar school. Volgens schoolhoofd Gilbert Mpondani komt dit doordat gezinnen honger lijden. “Kinderen, met name meisjes, gaan niet naar school omdat ze hun familie moeten helpen om eten en water te verzamelen.”
Liness woont met haar alleenstaande moeder, twee zusjes, en haar broer. Ze hebben een klein boerenbedrijfje en zijn voor hun inkomen voornamelijk afhankelijk van de verkoop van mais. Liness’ moeder Barbara verdient daarnaast nog wat bij door een traditioneel bier te verkopen dat wordt gebrouwen op basis van maismeel.

“Op sommige dagen eten we niks”

“We hebben maar één maaltijd per dag en op sommige dagen eten we helemaal niks, want voedsel is duurder geworden,” vertelt Barbara. “Mijn grootste angst is dat het alleen maar erger gaat worden in de komende maanden als al het voedsel op de markt opraakt.”
Liness en haar jongere zusje Oxilia, 12, helpen samen hun moeder. ’s Ochtends vroeg vertrekken ze van huis om in de bush gras te knippen dat ze verkopen voor K5.00 (€ 0,34) per bundel, of ze verruilen bundels gras voor 5 kilo mais.

De waterbron is opgedroogd

“Ook al heb ik meestal honger, en ben ik vaak moe, ik moet doorwerken en op mijn kleine zusje passen terwijl mijn moeder en zus op de boerderij aan het werk zijn,” zegt Oxilia.
De waterbron in de community is opgedroogd, waardoor Liness, Barbara en Oxilia elke dag drie uur moeten lopen met zware kannen water op hun hoofd zodat het gezin genoeg water heeft om te drinken en te kunnen koken.
Droogte en voedselonzekerheid hebben een kritiek punt bereikt in Zuidelijk Afrika omdat het subcontinent in een kwetsbaar, grotendeels droog gebied ligt. Malawi, Zambia, Namibië, Zimbabwe, Botswana en Zuid-Afrika hebben steeds meer last van de gevolgen van klimaatverandering – de hittegolven zijn warmer, er valt minder neerslag, en de droogtes duren langer.

Wat doet Plan?

De Zambiaanse overheid heeft Plan International Zambia als partner om hulp gevraagd. Plan International gaat daarom de komende 6 maanden in het Chisamba-district voedselpakketten uitdelen. Maar het veranderende klimaat zorgt ook voor andere problemen. Steeds meer meisjes gaan niet meer naar school, en daardoor zijn ze kwetsbaarder voor kindhuwelijken en tienerzwangerschappen. Een bijkomend probleem is dat een gebrek aan schoon water en sanitaire voorzieningen ook voor een slechte menstruele hygiëne zorgt. Daarom zal de aanpak van Plan International zich ook gaan richten op onderwijs, sanitatie, en de bescherming van kinderen, en meisjes in het bijzonder, bijvoorbeeld door het uitdelen van speciale menstruatiekits op scholen.