Termina Kasih Kelapa Desa
Ik zit aan het hoofd van een tafel in het Kantor Desa (gemeentehuis) in een klein dorp in Lombok, Indonesië en voor me zitten ongeveer veertig lokale bewoners. Met mijn Plan-collega’s ben ik net met alle egard ontvangen door het dorps hoofd (Kepala Desa). Na zijn speech zijn alle ogen op mij gericht.
In mijn geringe Indonesisch probeer ik het hoofd van de dorp (Kepala Desa) en de mensen in deze zaal te bedanken: “Terima Kasih Kelapa Desa”. Na mijn eerste woord ligt de hele zaal al plat van het lachen… Kelapa Desa, Kelapa Desa….Oh nee, ik bedoel Kepala Desa… en niet Kelapa, wat kokosnoot betekent. Ik schaam me rot, maar het ijs is wel gebroken.
Een nieuwe tool
De afgelopen drie dagen ben ik samen met mijn collega’s van Plan Nepal, Uganda en Indonesië getraind om de Gender een WASH monitoring Tool te gebruiken. Deze tool is speciaal ontwikkeld om binnen projecten op het gebied van water, sanitatie en hygiëne (WASH) genderverhoudingen te bespreken en mogelijke veranderingen te meten. We gaan deze tool gebruiken in ons nieuwe WASH-programma dat wordt uitgevoerd in vijf landen, waaronder Indonesië.
Lees ook: alles over water, sanitatie en hygiëne
WASH gaat iedereen aan
De afgelopen jaren hebben we geleerd dan meisjes en vrouwen het meest profiteren van verbeteringen in toegang tot water, toiletten en hygiëne (o.a. maandverband). Ook zien vooral vrouwen en meisjes het belang van het verbeteren van toegang tot water, sanitatie en hygiëne. Ze zitten in WASH-groepen en lichten hun buren in over goede hygiëne. Dat is natuurlijk mooi, maar hierdoor krijgen meisjes en vrouwen het eigenlijk alleen maar drukker en drukker. Bovendien voelen jongens en mannen zich vaak buitengesloten en zien niet in waarom zij ook moeten meehelpen om de WASH situatie te verbeteren. Om te komen tot een eerlijkere verdeling van de taken en om te komen tot een duurzamere WASH oplossing is het daarom belangrijk dat we binnen onze WASH projecten aandacht besteden aan verhoudingen tussen meisjes en jongens en mannen en vrouwen.
Traditionele rollenpatronen doorbreken
Zo hebben we gezien in Uganda dat door mannen en jongens bij voorlichting over menstruatie te betrekken, ze snappen wat er gebeurt met hun zusjes, dochters en moeders. Ze zullen deze meisjes en vrouwen daardoor beter ondersteunen.
In Indonesië heb ik gezien hoe ze vrouwen en mannen opleiden om toiletten te bouwen en waterfilters te verkopen. Ik ontmoette een vrouwelijke ondernemer die samen met haar man een bedrijf was begonnen in de verkoop van toiletten. Ze runnen nu samen een succesvol bedrijf. Zij doet het zakelijke deel en hij maakt de toiletten. Zowel in het project in Uganda als in Indonesië zie je dat er veranderingen zijn ontstaan in het traditionele rollenpatroon tussen mannen en vrouwen. En nog belangrijker; zowel de mannen als de vrouwen zijn hier blij mee.
Lees ook: Vrouwenpower in de Bengaalse Bazaar
Wie maakt de beslissingen?
Na twee dagen les gehad te hebben over genderverhoudingen en de Monitoring Tool gaan we nu met deze groep mensen in Desa X de tool testen. De groep wordt verdeeld in zes groepen. De jonge mannen, de oude mannen en de middle aged mannen. De vrouwen worden ook in deze drie leeftijdsgroepen verdeeld. In elke groep worden met behulp van fotokaartjes vragen gesteld over hoeveel tijd ze besteden aan WASH-activiteiten voor het huishouden (water halen, wc schoonmaken, etc.) en in het dorp (dorp schoonmaken, waterpomp maken, etc). Hierna worden fotokaarten van mannen en vrouwen van verschillende leeftijden op een papier geplakt en moeten de groepen onderling beslissen wie van deze mensen de meeste WASH-beslissingen maakt. Ze moeten twintig bonen verdelen over deze zes foto’s. Diegenen met de meeste bonen heeft het meest te zeggen.
Vrouwen kunnen ook besluiten nemen
Na deze drie oefeningen komen alle mannen- en vrouwengroepen samen om de uitkomsten te bespreken. Het is duidelijk dat de oudere mannen het meest beslissen en dat de vrouwen en meisjes de meeste WASH-taken in het huishouden hebben. Hierna volgt een discussie of ze dit niet anders zouden willen. Een man zegt dat hij bang is dat als vrouwen meer mogen beslissen ze minder goed zouden luisteren naar hun man. De rest van de mannen begint een beetje te giechelen. De vrouw van de Kepala Desa staat op en zegt dat vrouwen prima dingen kunnen beslissen. In hun dorp zijn al veel huishoudens waar vrouwen de beslissingen nemen omdat hun man is overleden. Dit gaat ook prima, dus waarom zouden ze dit niet kunnen. Nu giechelen de mannen niet meer. Ze beginnen een beetje te knikken en veel vrouwen klappen.
Resultaten door de tool
Samen met de begeleider van Plan wordt de discussie voortgezet en na een tijdje komen ze tot een paar te nemen acties: (1) oudere mannen en jongens gaan meer helpen met de WASH-activiteiten in het huis, (2) vrouwen en meisjes zullen meer betrokken worden bij WASH-activiteiten in het dorp en (3) meisjes en vrouwen zullen ook meer betrokken worden bij de WASH-beslissingen.
Er wordt uitvoering geklapt en de Kepala Desa sluit de bijeenkomst plechtig af waarna ik hem nog een keer GOED kan bedanken. Terima Kasih Kepala Desa untuk…