Meisjes stappen uit hun huwelijk en in de schoolbanken

Door: Monique Demenint, Programme Manager Yes I Do Alliance

“I’m not interested in marriage anymore”, zegt het 18-jarig meisje tegenover me. Ze trouwde op haar 12e, is nu alleenstaande moeder maar gaat sinds kort weer naar school. Ik spreek met haar tijdens mijn bezoek aan haar dorp in het zuiden van Malawi.

Schokkend om te horen hoe jong dit meisje is getrouwd. Tegelijkertijd ben ik ook verbaasd haar hier zo vrolijk aan te treffen met haar kind op schoot. Zij legt me uit dat ze onderdeel uitmaakt van een groepje jonge meisjes. Stuk voor stuk hadden ze de moed om met hulp van hun gemeenschap en het Yes I Do-programma uit hun huwelijk te stappen en nu weer terug naar school gaan.

De Yes I Do Alliantie, waarvan Plan onderdeel uitmaakt, heeft hier een programma opgezet om kindhuwelijken en tienerzwangerschappen tegen te gaan. Dit betekent voor het meisje tegenover me, dat ze een kans heeft om haar school af te maken en zo betere kansen heeft om een baan te vinden en voor haar kind te zorgen.

Rol van de ouders

Ouders in Malawi zien er vaak geen kwaad in om hun dochters jong te laten trouwen. Dit komt grotendeels door armoede en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het is voor oudere mannen heel normaal om een jonge bruid te zoeken, zeker als hij de ouders kan overtuigen dat hij zijn toekomstige bruid financieel kan ondersteunen. Mijn collega van Plan Malawi legt me uit dat veel mannen tijdelijk in Zuid-Afrika werken en bij terugkomst door ouders worden gezien als een goede huwelijkskandidaat voor hun dochters. Of de meisjes in kwestie dit ook een goed idee vinden, is voor hen van minder belang.

Toneelspel

Tijdens mijn bezoek wordt voor de dorpsbewoners ook een rollenspel opgevoerd. De acteurs bestaan uit speciaal hiervoor getrainde mensen uit het dorp. Mijn Plan collega vertaalt de discussies en onderhandelingen tussen een man die wil trouwen en de ouders van een jong meisje. Het meisje weet mede door de Plan-training welke risico’s zij loopt wanneer zij jong trouwt.

Ze vertelt dat een zwangerschap voor je twintigste geen goed idee is, omdat je lijf dan onvoldoende volgroeid is, wat een grote kans geeft op complicaties voor moeder en kind. Je opleiding afmaken kun je als jonge bruid en/of moeder ook wel vergeten. Je moet immers voor het huishouden en de kinderen zorgen. Na veel argumenten over en weer laten de ouders zich overtuigen dat het beter is voor hun dochter om nog een aantal jaar te wachten.
Het is ontroerend om te zien hoe enthousiast het publiek reageert. Hoewel ik het toneelstukje zelf niet kan verstaan, is het duidelijk dat de toeschouwers meeleven en blij zijn dat de man onverrichte zaken naar huis kan. Best indrukwekkend hoe mensen hier op deze manier elkaar een spiegel voorhouden.

Dorpsleiders

In lokale gemeenschappen in Malawi spelen de dorpsleiders een grote rol in het ondersteunen van de beslissingen die ouders en meisjes kunnen maken. In het Yes I Do-programma wordt dan ook veel aandacht gegeven aan het voeren van gesprekken met ouders, leraren en dorpsleiders om hen de negatieve effecten van jong trouwen en kinderen krijgen uit te leggen. Na het toneelstukje woon ik een groepsgesprek met dorpsleiders bij. Het is mooi om van een aantal van hen te horen dat zij zich nu inzetten om kindhuwelijken en tienerzwangerschappen tegen te gaan. De leiders roepen ontzag op, wanneer ze uitleggen dat zij de regelgeving van het dorp aanpassen aan de landelijke wetten. In Malawi is recent een wet aangepast waarin staat dat jongens en meisjes pas mogen trouwen wanneer ze achttien zijn.

Goed om te horen dat dorpsleiders zo hun steentje bijdragen aan het tegengaan van kindhuwelijken. Steeds meer dorpsleiders ondersteunen het idee dat meisjes tot hun achttiende op school horen in plaats van thuis met kinderen. Dit helpt enorm om mannen en ouders te overtuigen dat jongere meisjes nog niet horen te trouwen.

Meer informatie?

De trainingen van verschillende groepen mensen in dit deel van Malawi vinden plaats in het kader van het Yes I Do-programma.