Girl Power-programma tegen kindhuwelijken in Zambia

In het kader van het Girl Power-programma, dat met subsidie van de Nederlandse overheid wordt mogelijk gemaakt, vecht Plan tegen het kindhuwelijk en zet zich in om meisjes die risico lopen uitgehuwelijkt te worden, te mobiliseren en weerbaar te maken (empoweren). Plan zet in dit verband een sociale beweging in gang die bijdraagt aan bewustwording en het veranderen van de lokale tradities en gebruiken, zoals het kindhuwelijk. Lokaal opgeleide paralegals organiseren discussieavonden in dorpen; ze voeren gesprekken met de dorpsoudsten en wijzen hen op de rechten van meisjes – bijvoorbeeld om hun schoolopleiding af te maken – maar ook op de (economische) voordelen daarvan. Want een meisje dat haar middelbare school heeft afgemaakt, kan later een betere baan krijgen en meer bijdragen aan het gezinsinkomen.
Met het opzetten van safe spaces in scholen ondersteunt Plan meisjes bij het opbouwen van zelfvertrouwen en het vergroten van hun kennis over hun lijf, seksualiteit en het voorkomen van zwangerschappen.

In een vervolgproject dat komend verslagjaar van start gaat, is lobby en pleitbezorging een extra component: Zambiaanse parlementariërs en chiefs krijgen een training van oud-parlementariërs en chiefs, zodat ze beter kunnen lobbyen voor wetgeving op het gebied van kindhuwelijken en de uitvoering daarvan.

In het kader van de wereldwijde campagne Because I am a Girl pleit Plan voor betere kwaliteit van het onderwijs en een schoolopleiding van minimaal negen jaar, nadrukkelijk ook voor meisjes. Het project tegen kindhuwelijken in Zambia maakt deel uit van het Girl Power-programma, waarin Plan Nederland in alliantieverband* in tien landen werkt aan een betere situatie van meisjes op vier niveaus: empowerment op individueel niveau, toegenomen gemeenschapsbewustzijn, versterking van het maatschappelijk middenveld en versterking van instituties.

*De alliantiepartners in het Girl Power-programma zijn: DCI/ECPAT, WomenWin, FPU, ICDI en CHI

Stand van zaken van het project (2013-2014)

• Plan heeft 21 meisjesclubs opgezet op scholen in Zambia. Meisjes krijgen daar (seksuele) voorlichting, leren over hun rechten, leren weerbaarder te zijn en vinden steun bij elkaar.
• 178 van de 790 traditionele leiders in Zambia zijn er inmiddels van overtuigd dat het kindhuwelijk een schending is van de rechten van kinderen (meisjes). Zij zetten zich in om kindhuwelijken in hun dorp tegen te gaan.
• In Zambia zijn doelgerichte campagnes georganiseerd om kindhuwelijken op de agenda te zetten. Dit droeg ertoe bij dat de overheid meer aandacht is gaan besteden aan geweld tegen vrouwen.
• De Plan-kantoren in Zambia, Mozambique, Zimbabwe en Malawi hebben inmiddels een gezamenlijk kader ontwikkeld met strategieën om kindhuwelijken tegen te gaan.
• In de zomer van 2014 startte Plan met het vervolgproject ‘Nee, ik wil…’, eveneens met subsidie van de Nederlandse overheid en in samenwerking met CHOICE for Youth and Sexuality. In dit project ligt de nadruk op lobby en pleitbezorging in het kader van empowerment van meisjes. Gemeenschappen worden gemobiliseerd om kindhuwelijken aan te pakken en overtredingen aan te geven. Politie, lokale overheden en parlementariërs krijgen een training om kindhuwelijken tegen te gaan.

Geleerde lessen

• Paralegals proberen met bemiddeling kindhuwelijken te voorkomen, maar zonder seksuele voorlichting blijkt al die moeite tevergeefs. Het is net zo belangrijk om meisjes te leren hoe ze een zwangerschap kunnen voorkomen. Plan lobbyt daarom voor seksuele voorlichting in het schoolcurriculum en creëert informatie- en counselingkamers in klinieken.
• Om meisjes in staat te stellen hun rechten te claimen is empowerment van meisjes alleen niet genoeg. Het is ook belangrijk dat jongens en mannen anders tegen meisjes gaan aankijken. Plan besteedt daarom steeds meer aandacht aan het betrekken en informeren van jongens en mannen over hun verantwoordelijkheid en de gelijke rechten van meisjes.

Feiten & cijfers

Project: Girl Power-programma Zambia
Doel: Gelijke rechten en kansen voor meisjes en jonge vrouwen, zodat zij volwaardig kunnen participeren in de Zambiaanse maatschappij.
Looptijd: 2011 – 2015
Budget: € 3.195.861
Donor: het ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van MFSII.