Seksueel geweld in vluchtelingenkampen: “Slachtoffers durven niet te praten over hun ervaring”
Van het conflict in Oekraïne tot de droogte in de Hoorn van Afrika, tientallen rampen dwingen mensen om hun thuis te ontvluchten. Nog nooit hebben er zoveel humanitaire crises tegelijk plaatsgevonden. In noodsituaties worden vooral meisjes en vrouwen hard geraakt. Zo komt seksueel geweld tijdens de vlucht of in de vluchtelingenkampen waar ze terechtkomen vaak voor.
“We zien dit bijvoorbeeld in Zuid-Sudan,” vertelt Anna Belt, noodhulpexpert bij Plan International. “Het land werd pas in 2011 onafhankelijk, na een 22 jaar durende onafhankelijkheidsoorlog met Sudan. Nog steeds worden de inwoners dagelijks bedreigd door geweld van gewapende groeperingen, zoals schietpartijen, ontvoeringen en gedwongen rekrutering van kinderen.”
Ontvoerd en verkracht
“Het geweld heeft ertoe geleid dat er momenteel ruim vier miljoen mensen zijn gevlucht naar vluchtelingenkampen in buurlanden zoals Uganda, maar ook naar kampen op veiligere locaties in Zuid-Sudan zelf. Er is weinig bescherming in de kampen, waardoor meisjes te maken krijgen met seksueel geweld. Ze worden bijvoorbeeld ontvoerd en verkracht, waarna ze vaak ook nog eens gedwongen worden te trouwen met de dader om de eer van de familie te redden.”
Lees ook: Jackline: “Als ik een kort rokje wil dragen betekent dat niet dat je me lastig mag vallen”Niet naar school
“Door het seksueel geweld kunnen veel meisjes niet naar school. Ouders durven hun dochters niet naar school te sturen, want seksueel geweld kan ook onderweg naar school gebeuren. En soms raken meisjes die verkracht zijn zwanger. Zij willen hun school wel graag afmaken, maar kunnen dit niet doen omdat ze geen opvang hebben voor hun kinderen.”
Ouders durven hun dochters niet naar school te sturen, want seksueel geweld kan ook onderweg naar school gebeuren
Grote gevolgen
Sarah werkt als adviseur seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in het Bidibidi vluchtelingenkamp in Uganda. Seksueel geweld heeft hier grote gevolgen, voor de slachtoffers zelf, maar ook de mensen om hen heen. “We zien dat veel mensen die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld en andere vormen van geweld getraumatiseerd zijn,” legt Sarah uit. “Ouders die seksueel geweld hebben meegemaakt, geven hun traumatische ervaringen vaak door aan hun kinderen. En kinderen die zijn mishandeld of misbruikt, doen soms andere kinderen pijn.”
Stigma’s en schaamte
“Om deze vicieuze cirkel te doorbreken, moeten slachtoffers van seksueel geweld ondersteund worden,” vertelt Sarah. “Vaak durven slachtoffers niet te praten over hun ervaring, door stigma’s en schaamte. Dit leidt er ook toe dat ze terughoudend zijn om de dader aan te geven. We komen er soms pas maanden na een misdrijf achter wat er is gebeurd. Te laat om bijvoorbeeld de morning-afterpil aan te bieden en soms zelf voor hiv-medicijnen.”
Vaak durven slachtoffers niet te praten over hun ervaring, door stigma’s en schaamte
“Slachtoffers worden volledig buitengesloten”
Door het stigma op seksueel geweld kunnen mensen in de community soms meedogenloos zijn tegen een slachtoffer en geen sympathie tonen. Sarah: “Als mensen te weten komen dat iemand is verkracht, gaan ze het slachtoffer op een andere manier behandelen. Een verkrachte vrouw zou geen liefde of vrienden verdienen. Ze wordt volledig buitengesloten. Mensen denken dat verkrachte vrouwen hun geest kunnen vergiftigen door wat ze hebben meegemaakt.”
Slachtoffers ondersteunen
“Samen met mijn collega’s geef ik informatie en steun ik slachtoffers van seksueel geweld,” vertelt Sarah. “We bieden hulp op het gebied van zorg en herstel en we verlenen ook juridische en financiële steun. Veel mensen die slachtoffer werden, willen hun leven graag weer oppakken. Om dit te doen slagen, moeten ze er weer vertrouwen in krijgen dat ze in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien en opnieuw kunnen beginnen.”
Op de hoogte blijven van ons werk? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!Dit doet Plan International
Plan International helpt meisjes en vrouwen in vluchtelingenkampen door hen psychosociale hulpverlening te bieden en andere gezondheidszorg die ze nodig hebben. We zorgen waar mogelijk ervoor dat daders worden aangegeven bij de autoriteiten. We werken samen met de mensen in het vluchtelingenkamp om het een veiligere plek te maken voor meisjes en vrouwen. Zo leren ze over hun rechten en leggen we uit wat ze kunnen doen als er zich een gewelddadige situatie voordoet. Ook zorgen we voor kinderopvang op de scholen is, zodat jonge moeders terug naar school kunnen gaan.