”Toen een meisje overleed, besloten de grootmoeders te stoppen met besnijdenis”
Grootmoeder Elisabeth (70) maakt een vinnig snijgebaar alsof ze met een kaasschaaf een plakje afsnijdt. “Besnijdenis, dat is letterlijk iets afsnijden, waarbij je een deel van de genitaliën verwijdert. Het is een praktijk in Mali. Niets meer en niets minder. Mijn kleindochter Sounkoura (1) zal niet worden besneden. Er zijn te veel risico’s. Als grootmoeder neem ik die beslissing, want ik ben degene die haar mee zou moeten nemen naar de besnijdster.”
Gegeneerd
Moeder Aminata (30) is het helemaal eens met die beslissing. “Ik heb het er met mijn man over gehad. Hij en ik willen allebei dat Sounkoura niet wordt besneden”, vertelt ze. “Ik voel me heel gegeneerd om over besnijdenis te praten met mijn moeder naast mij, maar het is goed om het bespreekbaar te maken.” Zelf is Aminata ook besneden, maar ze heeft geen herinneringen aan de dag dat het gebeurde. “Ik heb altijd geleerd dat een bevalling makkelijker gaat als je besneden bent, maar dat blijkt helemaal niet zo te zijn. Ik heb er later nooit meer last van gehad, dus ik heb geluk gehad. Tegenwoordig hoor ik meer over de risico’s.”
De grootmoeders besluiten
Elisabeth is door een incident op andere gedachten gebracht. “Zes jaar geleden is in het dorp een meisje overleden na haar besnijdenis. Het meisje bloedde 24 uur. Ze is naar het ziekenhuis gebracht en is daar overleden. Toen zijn we met alle grootmoeders bij elkaar gekomen op het dorpsplein. We hebben er met elkaar over gepraat of we deze praktijk voort moesten zetten.”
Lees ook het verhaal van Djeneba: “Het is een traditie die pijn doet”Jong geleerd
Aminata ziet dat de jongere generatie besnijdenis al niet meer vanzelfsprekend vindt. “Een dochter van mijn zus, ze is wat ouder dan Sounkoura, zou eigenlijk besneden worden. Haar ouders wilden dat. Maar mijn nichtje zei tegen oma Elisabeth: ‘Nee, dat wil ik niet. Ik weet precies hoe het zit en dat het gevaarlijk is’. Ze is namelijk toen ze jonger was met oma meegegaan naar een bijeenkomst. Daar had ze alle informatie opgevangen en onthouden, hoe klein ze toen ook was.”
Nieuwe rol voor grootmoeders
Elisabeth vult aan: “Het was mij al eerder opgevallen dat het er nou niet bepaald hygiënisch aan toe gaat. De besnijdster gebruikt weliswaar een nieuw scheermesje per kind, maar dat is niet gedesinfecteerd met alcohol. Soms zie je meisjes heel erg krabben aan de wond, dan weet je dat er een infectie zit. Het is met name vanwege de complicaties dat we als grootmoeders geen besnijdenisceremonies meer organiseren. Ik vind het wel jammer, want het was iets bijzonders om mee te maken. Grootmoeders moeten op een andere manier een betekenisvolle rol krijgen. De rol van de grootmoeders in de ontwikkeling van kinderen moet erkend worden en een plek krijgen die past in deze tijd.”
Wil je meer weten over de strijd tegen meisjesbesnijdenis? Schrijf je in voor de nieuwsbrief!Dit doet Plan tegen meisjesbesnijdenis
Met projecten in onder andere Mali, Egypte, Ethiopië, Sudan en Kenia strijdt Plan al jaren tegen meisjesbesnijdenis. Door samen te werken met besnijdsters, lokale chiefs, dorpsoudsten, religieuze leiders en andere rolmodellen kunnen er echte veranderingen in gang worden gezet. Er wordt speciale aandacht gegeven aan grootmoeders, omdat zij vaak degenen zijn die besluiten om hun kleindochters te laten besnijden. Door voorlichting te geven, publiekscampagnes te starten en te lobbyen bij de overheid, hopen we deze schadelijke traditie de wereld uit te kunnen helpen. En gelukkig zien we dat in een groot deel van de gebieden waar Plan werkt, jonge meisjes al minder vaak slachtoffer worden dan hun moeders. Maar er is nog een lange weg te gaan.