Kinderen in Haïti beroofd van onderwijs en veiligheid door toenemend geweld

Het geweld in Haïti neemt razendsnel toe en maakt het leven in het land steeds gevaarlijker. Terwijl het geweld in en rond de hoofdstad Port-au-Prince escaleert, slaan honderdduizenden mensen op de vlucht naar het zuiden en zuidoosten van het land. Wat ze daar aantreffen, is allesbehalve een veilig verblijf. Uit een recent onderzoek van Plan International blijkt dat kinderen in toenemende mate slachtoffer worden van geweld, uitbuiting en structurele verwaarlozing van hun rechten.

Door het toenemende geweld in het westen van Haïti, vooral in Port-au-Prince, vluchtten meer dan 260.000 mensen naar het zuiden en zuidoosten. Maar eenmaal daar zijn kinderen nog altijd niet veilig. Hun rechten worden op grote schaal geschonden en er is sprake van onder andere seksueel geweld, de ineenstorting van het onderwijssysteem en een toenemend risico van kinderuitbuiting en kinderhandel.

Geen onderwijs

Uit gesprekken in de opvanglocaties blijkt dat ruim negentig procent van de kinderen geen onderwijs volgt. Meer dan 900 scholen zijn sinds begin 2024 gesloten vanwege geweld, bedreigingen of omdat ze dienen als noodopvang. Docenten zijn massaal gevlucht, lesmateriaal ontbreekt en veilige leeromgevingen zijn ver te zoeken. In plaats daarvan groeien veel kinderen op in constante angst en onzekerheid.

Kinderen als doelwit van rekrutering

De situatie is zo ernstig dat sommige kinderen zelfs overwegen zich aan te sluiten bij gewapende groepen. Volgens ons onderzoek geeft vijf procent van de ondervraagde jongeren aan de gewelddadige hoofdstad juist weer op te willen zoeken, aangetrokken door de belofte dat ze daar “makkelijk” geld kunnen verdienen. Mede hierdoor worden kinderen op steeds jongere leeftijd (soms al vanaf 10 jaar) betrokken bij het conflict.

Meisjes het zwaarst getroffen

Meisjes en jonge vrouwen zijn bijzonder kwetsbaar. Seksueel geweld is een groot probleem en wordt zelfs gebruikt als oorlogswapen. In 2024 zijn al meer dan 6.400 gevallen van gendergerelateerd geweld gemeld, waaronder systematische verkrachtingen van jonge meisjes. De gevolgen zijn schrijnend: een groeiend aantal tieners (15 tot 17 jaar) is ongewenst zwanger geraakt, zonder toegang tot medische of psychologische hulp.

De economische situatie maakt alles nog erger. Veel gezinnen moeten overleven zonder inkomen, onderdak of voedselzekerheid. De copingmechanismen die zij ontwikkelen om meer geld te besparen, zoals het uithuwelijken van dochters, kinderarbeid of kinderen niet langer naar school laten gaan, vergroten de risico’s op mensenhandel, uitbuiting en structurele armoede.

Miljoenen mensen hebben dringend hulp nodig

Volgens Prospery Raymond, directeur van Plan International in Haïti, is de situatie catastrofaal: “Kinderen zijn alles kwijtgeraakt: onderwijs, veiligheid en bescherming. Zonder directe actie riskeren we een verloren generatie.” Plan International roept de internationale gemeenschap daarom op om snel en grootschalig in te grijpen.

Haïti telt inmiddels meer dan zes miljoen mensen die dringend noodhulp nodig hebben. Dat is meer dan de helft van de bevolking. De situatie verslechtert snel, met nu al meer dan één miljoen ontheemden en een recordaantal van 5.600 geweldsdoden in 2024.

Wat doet Plan International?

Plan International biedt noodhulp in de getroffen gebieden, met een sterke focus op kinderbescherming, onderwijs en de aanpak van gendergerelateerd geweld. Er zijn kindvriendelijke ruimtes ingericht waar kinderen psychosociale steun krijgen, kunnen spelen en waar mogelijk onderwijs kunnen volgen. Ook worden gezinnen ondersteund met cash transfers en schoolbijdragen, om de druk op huishoudens te verlichten.

Daarnaast zet de organisatie in op medische en psychologische zorg voor overlevenden van seksueel geweld en verbetert ze de hygiënevoorzieningen in opvanglocaties om ziektes te voorkomen en de waardigheid van gezinnen te beschermen.