Yosra groeit op in door conflict geteisterd Sudan: “Ik wil mijn rechten terug”

Een studie interieurdesign en vol passie bezig met leren en ontwikkelen. Dat was hoe Yosra’s leven er drie jaar geleden uitzag. Maar toen het geweld tussen het regeringsleger en gewapende groepen in Sudan escaleerde, zette dat haar hele leven in een keer op zijn kop.

Yosra (20) en haar familie moesten, net als miljoenen landgenoten, vluchten. Van de grote stad Khartoum naar een klein dorpje in de White Nile regio. “Van de ene op de andere dag was mijn vader zijn baan kwijt en moesten we ons huis en ons leven achterlaten”, vertelt ze. “De universiteit is compleet verwoest. Van mijn studentenleven was in een klap niks meer over.”

Allesbehalve stabiel

Het conflict in Sudan heeft geleid tot de grootste humanitaire crisis ter wereld. Miljoenen Sudanezen werden gedwongen te vluchten voor het geweld en in meerdere delen van het land is inmiddels hongersnood vastgesteld.

Ook op het gebied van meisjesrechten veranderde alles, vertelt Yosra. Rechten die voorheen verworven waren, brokkelen nu langzaam af. “Er is meer sprake van meisjesbesnijdenis, kindhuwelijken en geweld tegen vrouwen. En meisjes gaan niet langer naar school. Ik weet dat veel van mijn vriendinnen inmiddels getrouwd zijn. Niet omdat ze dat willen, maar omdat ze op zoek zijn naar veiligheid, iemand die voor ze kan zorgen. En onze situatie is allesbehalve stabiel, Sudan is heel onveilig. Er kan elk moment iets gebeuren waardoor ons leven opnieuw op zijn kop komt te staan.”

Waarom zou je als meisje naar school gaan?

In de regio waar Yosra nu woont, is het dagelijks leven heel anders. “Als meisje krijg je hier te maken met veel meer stigma en stereotypen”, stelt Yosra. “Als er niet genoeg te eten is, zoals door het conflict soms het geval is, eten vrouwen en meisjes soms niets. Dat hun zoons en echtgenoten kunnen eten is belangrijker. En waarom zouden meisjes naar school gaan en leren lezen en schrijven? Je gaat later toch trouwen en kinderen krijgen?”

Maar Yosra laat het daar niet bij zitten. Toen ze door het conflict niet langer kon studeren besloot ze aan het werk te gaan. Ze sloot zich als vrijwilliger aan bij Plan International en zit in het Youth Advisory Panel van het Break Free!-programma. “Ik doe er alles aan om het leven van meisjes in mijn land beter te maken. Ik wil mijn rechten terug en zorgen dat meisjes voor zichzelf op kunnen komen. Dat ze van zich kunnen laten horen en naar school kunnen gaan. Ik heb de kans gekregen voor hen op te komen, het is mijn verantwoordelijkheid om me uit te spreken voor meisjes die die kans niet krijgen.”

Met het Break Free!-programma werkt Plan International in Sudan aan het uitbannen van kindhuwelijken, tienerzwangerschappen en meisjesbesnijdenis. Via campagnes, clubs en trainingen geven we voorlichting aan meisjes, ouders en jongeren over hun rechten en de schadelijke gevolgen van deze praktijken. Daarnaast werken we aan beleidsbeïnvloeding en doen we er alles aan om jongeren en vrouwen te betrekken bij lokale en nationale besluitvorming.

Geen tijd om bij de pakken neer te zitten

Yosra woont workshops bij, werkt mee aan het opzetten van bewustwordingscampagnes, rondom seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en zorgt er via het Youth Advisory Panel voor dat de belangen van meisjes in deze crisis niet vergeten worden. In het bijzonder strijdt ze voor de rechten van ontheemde meisjes die in vluchtelingenkampen wonen. “Zij hebben het veel zwaarder dan ik”, zegt ze overtuigd. “Ze krijgen geen eten, ze krijgen helemaal niks. Ik heb de kans om iets voor hen te doen. Ik heb geen tijd om bij de pakken neer te zitten, zij hebben mijn steun nodig.”

Kritiek

Maar dat is niet altijd makkelijk, zo vertelt Yosra. In het dorp wordt ze bekritiseerd om haar activisme en omdat ze zich uitspreekt over taboe-onderwerpen als seksuele gezondheid. Haar activisme kan ook politiek beladen en zelfs gevaarlijk zijn. “Toen ik hier kwam ben ik me anders gaan kleden”, vertelt ze. “En ook als ik bijvoorbeeld in het Engels praat word ik raar aangekeken. ‘Waar denk je dat je mee bezig bent? Je bent een meisje, waarom zouden we naar jou moeten luisteren?’. Maar dat is precies wat ik probeer te veranderen. De jeugd is als water, als we de kans krijgen zijn we een oceaan. Dus waarom zou ik stoppen?”

Wat meisjes in Sudan nodig hebben, vertelt Yosra, zijn kansen. “De kans om te leren, om ons uit te spreken. Meisjes als ik zitten vol passie, ik geloof in onze rechten, maar we hebben de kans nodig om te leren, te studeren en om op te staan voor onze rechten. Zodat we ons weer mens kunnen voelen. Daar is nog veel meer werk en aandacht voor nodig.”

Break Free! is een vijfjarig programma (2021-2025) van Plan International en de Afrikaanse organisaties SRHR Africa Trust (SAT) en Forum for African Women Educationalists (FAWE). Het Break Free! programma wordt uitgevoerd in negen Afrikaanse landen: Burkina Faso, Ethiopië, Kenia, Malawi, Mali, Mozambique, Niger, Soedan en Zambia, in strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Met de steun van plaatselijke maatschappelijke organisaties en jongerengroepen zetten we ons in voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van jongeren.