Wat is meisjesbesnijdenis en in welke landen komt het voor?

Meisjesbesnijdenis (of vrouwelijke genitale verminking) is het gedeeltelijk of helemaal wegsnijden van de vrouwelijke geslachtsorganen, zonder dat daarvoor een medische reden is.

Er zijn vier verschillende types meisjesbesnijdenissen:

• Clitoridectomie: het gedeeltelijk of volledig verwijderen van de clitoris. In bijzondere gevallen wordt ook de huid rondom de clitoris – de prepuce – verwijderd.
• Excisie: het gedeeltelijk of volledig verwijderen van de clitoris en de kleine schaamlippen. In sommige gevallen worden de grote schaamlippen ook verwijderd.
• Infibulatie: het vernauwen van de vaginale opening door de kleine en grote schaamlippen volledig te verwijderen en de overgebleven delen aan elkaar vast te naaien. In sommige gevallen wordt ook de clitoris verwijderd.
• Alle andere schadelijke procedures die ertoe leiden dat de vrouwelijke geslachtsorganen verminkt worden, zoals: verbranden, piercen, prikken of schrapen.

In welke landen komt het voor?

Meisjesbesnijdenis wordt vooral uitgevoerd in West-, Oost- en Noordoost-Afrika, maar komt op kleinere schaal ook voor in het Midden-Oosten, Azië en Latijns-Amerika en bij vluchtelingen uit deze gebieden. De helft van het totaal aantal besneden meisjes of vrouwen komt uit Egypte, Ethiopië en Indonesië.

Gemiddeld gezien komt meisjesbesnijdenis het meeste voor in Somalië, hier is 99 procent van de meisjes en vrouwen tussen de 15 en 49 jaar besneden. In Guinee gaat het om 95 procent van de meisjes en vrouwen.
Bron: Unicef 2022

De meeste slachtoffers zijn tussen de vijf en vijftien jaar oud, maar regelmatig worden meisjes ook al voor hun vijfde besneden. In Jemen wordt bijvoorbeeld 87 procent van de besneden meisjes besneden in de eerste week na de geboorte. Ook in Mali gaat de leeftijd van meisjesbesnijdenis naar beneden. Dit gebeurde vroeger tijdens de overgangsrituelen van meisje naar vrouw, nu worden de meeste meisjes voor hun vijfde levensjaar besneden.
Bron: Unicef, 2020; Unicef, 2019

Meisjesbesnijdenis en religie

Meisjesbesnijdenis wordt in geen enkele religie voorgeschreven. Toch is dat wel wat veel mensen denken, inclusief ouders van de meisjes en plaatselijke en religieuze leiders. Meisjesbesnijdenis wordt op veel plekken gezien als een praktijk die het meisje klaarmaakt voor het huwelijk. Daarom is er in veel landen waar meisjes worden besneden een sterke link met kindhuwelijken. Zo moeten en willen in Kenia jonggetrouwde vrouwen zich soms alsnog laten besnijden. Door het religieuze aspect van het huwelijk wordt soms (hoewel misplaatst) de link gelegd tussen meisjesbesnijdenis en religie. Geen enkele religie schrijft meisjesbesnijdenis voor. Maar er zijn uitzonderingen. Bangladesh en Niger bijvoorbeeld tellen een hoog percentage kindhuwelijken, maar meisjesbesnijdenissen komen er niet veel voor.

Meisjesbesnijdenis in Nederland

In Nederland leven bijna 41.000 besneden meisjes en vrouwen. 82 procent van deze groep is afkomstig uit Egypte, Somalië, Ethiopië, Eritrea, Sudan of Irak. Er wordt geschat dat hier in de komende twintig jaar 4.200 meisjes bijkomen. Meisjes worden bijna altijd besneden in het land van herkomst. Het is verder moeilijk te achterhalen of meisjesbesnijdenis in Nederland zelf ook wordt uitgevoerd. Deze schadelijke praktijk is in ieder geval in Nederland verboden. Daarom worden meisjes vaak besneden wanneer zij op vakantie zijn in het land van herkomst.
Bron: Pharos, 2018