Vijf mythes over ongesteldheid
Elke dag zijn wereldwijd 800 miljoen meiden en vrouwen ongesteld. Toch is het onderwerp in landen als Uganda en Nepal een groot taboe. Door eeuwenoude mythes blijven meiden thuis van school, met alle gevolgen van dien. Deze mythes worden in veel landen voor waarheid aangenomen.
Mythe 1: als je ongesteld bent en door de tuin loopt, dan sterven alle planten
Dit is wat meisjes in Malawi en Uganda van jongs af aan leren. Ongesteld zijn wordt gezien als een bron van ongeluk en verderf. Alle planten zouden sterven wanneer het menstruerende meisje nog maar in de buurt komt. Het gevolg daarvan is dat velen van hen elke maand een week lang binnen worden gehouden.
Mythe 2: als je ongesteld bent, ben je te vies om in huis te slapen
Meisjes in de bergen van Nepal die ongesteld zijn, mogen zeven dagen lang niet in huis slapen. Ze worden verbannen naar een afgelegen hutje, waar ze in volstrekte eenzaamheid moet verblijven. Dit ritueel heet ‘chhaupadi’. De opsluiting kan leiden tot gevaarlijke situaties. Omdat het hutje zo afgelegen is, lopen ze een groot risico om verkracht te worden. Ook zijn er meerdere vrouwen gestikt in de rook van het vuurtje waarmee ze het niet-geïsoleerde hutje warm probeerden te krijgen en is er een meisje overleden na een slangenbeet. Hoewel de traditie inmiddels verboden is, zit het zo diep geworteld in de cultuur dat de nieuwe regels nog niet altijd worden nageleefd.
Menstruatiearmoede en –schaamte is ook een probleem in Nederland.
Mythe 3: meisjes die ongesteld worden, zijn klaar om te trouwen
Meisjes worden gemiddeld rond hun twaalfde jaar ongesteld. In veel landen moet een meisje trouwen zodra ze voor het eerst ongesteld is. Tijdens de huwelijksnacht moet ze seks hebben, wat een levensgevaarlijke zwangerschap als gevolg kan hebben. Het lichaam van een meisje is vaak nog niet ver genoeg ontwikkeld. De bevalling maakt haar lijf kapot of heeft zelfs een fatale afloop.
Mythe 4: kleding met menstruatiebloed kan boze geesten aantrekken
Als een meisje of vrouw in Bangladesh doorlekt tijdens haar ongesteldheid, dan moet ze zo snel mogelijk haar kleding begraven. Volgens eeuwenoud bijgeloof zouden de bebloede kledingstukken namelijk boze geesten aantrekken. Een meisje blijft dus tijdens haar ongesteldheid maar liever thuis…
Mythe 5: als je ongesteld bent mag je geen zuivel drinken of vlees eten
In Nepal mogen duizenden meisjes die ongesteld zijn niet in aanraking komen met vlees en zuivel. Ze mogen deze voedingsmiddelen niet aanraken, maar ook niet eten! Koeien zouden stoppen met het geven van melk en zelfs dood kunnen gaan.
Dit doet Plan
Plan werkt aan de vermindering van schooluitval bij meisjes door het geven van voorlichting over menstruatie en hygiëne aan meiden en vrouwen, maar ook aan jongens en ouders. Om taboes te doorbreken en de hygiëne te verbeteren, krijgen leraren en lokale gezondheidswerkers een training en zijn gezondheidsclubs opgericht om menstruatie en alles wat daarbij hoort bespreekbaar te maken. Dit gebeurt o.a. met grootse, luchtige theatervoorstellingen waarnaar het hele dorp komt kijken.
Plan stimuleert meisjes, jongens en sleutelfiguren in de gemeenschappen om zich in te zetten als rolmodellen en voortrekkers om veranderingen in de samenleving op gang te brengen. Plan werkt bovendien aan goede sanitaire voorzieningen op scholen, met aparte wc’s voor meisjes waar ze zich kunnen verschonen. Tenslotte krijgen meisjes en vrouwen training hoe ze zelf met katoenen doeken maandverband kunnen maken en werkt Plan samen met een lokale maandverbandproducent. Hierdoor kunnen Ugandese meisjes en vrouwen goed, goedkoop en uitwasbaar maandverband aanschaffen. Eén setje uitwasbaar maandverband gaat ongeveer een jaar mee.
Wil je meer weten over wat Plan doet op het gebied van menstruatie? Neem hier een kijkje, of:
