Kindbruiden aan het woord: huwelijk berooft meisjes van hun jeugd en rechten

Plan International waarschuwt voor stijging kindhuwelijken door bezuinigingen en groeiende weerstand tegen vrouwenrechten

Ieder jaar worden 12 miljoen meisjes uitgehuwelijkt. Nieuw onderzoek van Plan International toont de harde realiteit achter zo’n huwelijk: meisjes moeten stoppen met school, worden vroegtijdig zwanger, kampen met huiselijk geweld en raken sociaal geïsoleerd. Nu vrouwen- en meisjesrechten wereldwijd steeds vaker onder druk staan en cruciale projecten worden wegbezuinigd, waarschuwt Plan International voor een stijgend risico op kindhuwelijken. De organisatie roept overheden dringend op om deze bezuinigingen terug te draaien.

In het onderzoek Let me be a child, not a wife deelden 251 meisjes en jonge vrouwen hun aangrijpende ervaringen met uithuwelijking. Ze vertelden hoe extreme armoede, druk vanuit hun familie of een ongeplande zwangerschap hen ertoe dwongen om te trouwen.

“Ik werd op jonge leeftijd uitgehuwelijkt. Ik mocht niet studeren of mezelf ontwikkelen: alles werd me afgenomen.” – Juna (24), Nepal

De deelnemers zijn afkomstig uit vijftien landen: Bangladesh, Cambodja, Indonesië, Nepal, Ethiopië, Mozambique, Oeganda, Zambia, Colombia, de Dominicaanse Republiek, Guatemala, Ecuador, Nigeria, Niger en Togo. Het aantal meisjes dat vóór hun achttiende wordt uitgehuwelijkt loopt in deze landen uiteen van 16 tot 76 procent.

Verlies van toekomstperspectief

Uit het onderzoek blijkt dat veel meisjes worden uitgehuwelijkt aan aanzienlijk oudere mannen, soms met een leeftijdsverschil van tien tot twintig jaar. Voor velen betekent het huwelijk het einde van hun schooltijd en een geïsoleerd leven binnenshuis, zonder betaald werk. Seksueel en fysiek geweld binnen de relatie komt regelmatig voor, al blijft dit door stigma vaak onbesproken.

“Hij intimideerde me voortdurend. Telkens als ik probeerde iets te zeggen, sloeg hij me. Ik bleef stil uit angst voor de gevolgen.” – Bupe (19), Zambia

De meeste meisjes in het onderzoek kregen jong kinderen. Een aanzienlijk deel scheidt op een gegeven moment, bijvoorbeeld om partnergeweld te ontvluchten. In veel gemeenschappen wordt scheiden als onaanvaardbaar beschouwd. Meisjes die willen scheiden worden vaak bestempeld als ‘losbandig’ en raken door sociale uitsluiting geregeld in (extreme) armoede.

Wetgeving beschermt onvoldoende

Hoewel in vrijwel alle onderzochte landen – met uitzondering van Niger – een wettelijk verbod op kindhuwelijken geldt, blijkt dit in de praktijk niet voldoende. Dit komt onder meer door juridische achterdeurtjes, zo blijkt uit het rapport, zoals bepalingen die toestaan dat een meisje met ouderlijke toestemming toch uitgehuwelijkt mag worden.

Dit is een wereldwijd probleem: van de 148 landen die een minimale huwelijksleeftijd van achttien jaar of ouder hanteren, staan er bijna driekwart (109) nog uitzonderingen toe. In dertig landen is de huwelijksleeftijd lager of ontbreekt er überhaupt wetgeving.

Politieke weerstand en bezuinigingen

Garance Reus-Deelder, directeur Plan International, benadrukt dat het aanscherpen van wetgeving tegen kindhuwelijken steeds lastiger wordt door groeiende weerstand tegen gendergelijkheid:

“In een kwart van de landen wordt de verbetering van vrouwenrechten actief tegengewerkt. Onder het mom van familiewaarden proberen conservatieve leiders de rol van meisjes weer te beperken tot die van echtgenote en moeder. Dit ondermijnt de strijd tegen kindhuwelijken en vergroot het stigma rond meisjes die zelf willen beslissen over seks, zwangerschappen en relaties.”

Als direct gevolg van politieke keuzes worden wereldwijd programma’s wegbezuinigd die meisjes beschermen en alternatieven bieden voor een kindhuwelijk. Zo heeft het kabinet Schoof meer dan de helft bezuinigd op hulp aan meisjes die risico lopen op kindhuwelijken en andere schendingen van hun seksuele en reproductieve rechten. Door het stopzetten van de financiering door USAID moest Plan International noodgedwongen programma’s in Niger en Nepal beëindigen die kindhuwelijken helpen voorkomen. Bovendien dreigen door bezuinigingen miljoenen kinderen onderwijs mis te lopen, terwijl juist onderwijs meisjes beschermt tegen een huwelijk.

Reus-Deelder: “In landen waar geïnvesteerd wordt in seksuele voorlichting, onderwijs en wetgeving, zien we een duidelijke afname van het aantal kindhuwelijken. Maar die vooruitgang staat sterk onder druk. Moedig leiderschap en politieke inzet zijn essentieel zodat meisjes regie krijgen over hun lichaam en leven.”

Plan International doet een dringende oproep aan overheden om de bezuinigingen op cruciale programma’s tegen kindhuwelijken ongedaan te maken. Ook pleit de organisatie voor gerichte steun aan jonge activisten die de strijd tegen kindhuwelijken in hun gemeenschappen leiden.

Noot voor de redactie
Download het volledige rapport. Het rapport wordt gepubliceerd in aanloop naar Wereldmeisjesdag (11 oktober). Garance Reus-Deelder is beschikbaar voor interviews, evenals experts in de landen en meisjes en jonge vrouwen die uitgehuwelijkt zijn (geweest). Neem contact op met Anniek Groothuis (persvoorlichter) via 06-41026557 of pers@planinternational.nl.

Over het onderzoek

• Plan International sprak met 251 meisjes en jonge vrouwen via interviews en focusgroepen in 15 landen. Daarnaast werd een online enquête gehouden onder 244 jonge activisten uit dezelfde landen.
• Plan International definieert een kindhuwelijk als volgt: elk huwelijk of informele verbintenis (ongeacht of deze civiel, religieus of volgens gewoonterecht is gesloten, met of zonder officiële registratie) waarbij één of beide partners onder de 18 is. In dit rapport wordt de term ‘kindhuwelijk’ gebruikt als overkoepelende term, waaronder ook informele verbintenissen vallen.

Plan International is een internationale kinderrechtenorganisatie die zich inzet voor kwetsbare kinderen wereldwijd, met speciale aandacht voor meisjes en jonge vrouwen. Plan International doet dit door de achtergestelde positie van meisjes en jonge vrouwen op te heffen zodat jongens en meisjes gelijke kansen en rechten hebben.