“Oekraïense mannen en vrouwen vallen terug in traditionele rolpatronen”
Twee jaar nadat de oorlog in Oekraïne uitbrak neemt de ongelijkheid tussen meisjes en jongens sterk toe. Uit interviews met meisjes, jonge vrouwen en medewerkers van noodhulporganisaties in Oekraïne en buurlanden Polen, Moldavië en Roemenië blijkt dat men vervalt in traditionele rolpatronen. En dat kan, met name voor meisjes en jonge vrouwen, grote negatieve gevolgen hebben.
Gevreesd wordt dat van mannen en jongens in toenemende mate verwacht wordt dat zij zullen vechten voor hun land, terwijl meisjes en vrouwen thuis blijven om voor de kinderen en het huishouden te zorgen. “Als gevolg van de oorlog zien we de cultuur in Oekraïne steeds masculiener worden”, vertelt Daryna, een 21 jarige activiste bij NGO Girls, een partnerorganisatie van Plan International in Oekraïne. “Vrouwen en meisjes lopen daardoor een groter risico slachtoffer te worden van geweld en emotioneel misbruik.”
Lees ook: Meisjes en jonge vrouwen zijn de onzichtbare slachtoffers van de oorlog in Oekraïne
Geweld tegen vrouwen
Het aantal incidenten van geweld tegen vrouwen in en rondom Oekraïne is dan ook sterk toegenomen. Vooral huiselijk geweld, seksueel geweld, online intimidatie, seksuele exploitatie en mishandeling komen vaker voor. De redenen daarvoor lopen uiteen.
Zo zijn veel buurten in Oekraïne verlaten, is de sociale controle weggevallen en zijn autoriteiten zoals politie en jeugdzorg niet of minder operationeel. Tegelijkertijd ervaren Oekraïners veel stress, keren getraumatiseerde soldaten terug naar huis en delen ontheemde gezinnen vaak samen één kamer op een opvanglocatie. Huiselijk geweld neemt in dit soort situaties vaak toe. Ook zijn vluchtelingen, met name meisjes en vrouwen, een stuk kwetsbaarder voor bijvoorbeeld seksuele exploitatie in ruil voor onder andere huisvesting.
We zien in Oekraïne dat het conflict schadelijke stereotypen versterkt en geweld tegen vrouwen toeneemt.
Gelijkheid krijgt een steeds lagere prioriteit
Geschat wordt dat tenminste 3,6 miljoen meisjes en vrouwen in Oekraïne ondersteuning nodig hebben als gevolg van gendergerelateerd geweld. Ook in buurlanden Polen, Moldavië en Roemenië neemt de vraag toe. Er is een grote behoefte aan veilige opvangplekken, psychosociale hulp en seksuele en reproductieve gezondheidszorg in de vorm van bijvoorbeeld (nood)anticonceptie.
“Het einde van de oorlog is nog niet in zicht en nu gelijkheid in Oekraïne een steeds lagere prioriteit krijgt, dreigen meisjes en vrouwen tussen wal en schip te vallen”, vertelt Sven Coppens, directeur Noodhulp bij Plan International in Oekraïne.
“We zien in Oekraïne en de buurlanden dat het conflict schadelijke stereotypen nog verder versterkt en geweld tegen vrouwen toeneemt. We maken ons zorgen dat dit de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in Oekraïne blijvend zal vergroten. En dat heeft niet alleen grote consequenties voor vrouwen en meisjes die hier nu al mee te maken krijgen, maar ook voor toekomstige generaties.”
Zorgen om kinderen
Daarnaast eist de oorlog in Oekraïne ook zijn tol van de mentale gezondheid, waarschuwt Plan International. Met name de zorgen om kinderen, die door de oorlog al bijna twee jaar niet of nauwelijks naar school kunnen gaan. Online onderwijs en een gebrek aan sociaal contact met andere kinderen, kan leiden tot isolatie en leerachterstanden. Met grote consequenties voor hun ontwikkeling tot gevolg.
Lees ook: Als tiener opgroeien in een oorlog, hoe doe je dat?Noodhulp blijft noodzakelijk
Plan International blijft actief met noodhulp in de regio, met een specifieke focus op kinderen (met name meisjes) en jonge vrouwen. Inmiddels heeft de organisatie, samen met bijna vijftig partnerorganisaties in Oekraïne, Polen, Moldavië en Roemenië, noodhulp geboden aan meer dan 650.000 mensen die slachtoffer werden van de oorlog in Oekraïne. Onder meer met steun via Giro555 richt Plan International zich op psychosociale steun, (nood)onderwijs, seksuele en reproductieve zorg en het tegengaan van misbruik, uitbuiting en (seksueel) geweld.