In 2023 werden wereldwijd 85.000 vrouwen slachtoffer van femicide. Femicide wordt vaak gebruikt als synoniem voor het woord vrouwenmoord, maar er is een belangrijk verschil tussen de 2. Waar ‘vrouwenmoord’ gaat over iedere moord op een vrouw, legt ‘femicide’ de focus op de motieven achter de moord. Hier gaat het specifiek over vrouwen die vermoord zijn omdat ze vrouw zijn. Meestal worden deze moorden gepleegd door (ex-)partners of familieleden. Zo’n 60% van alle femicides wordt gepleegd door een dader die dichtbij het slachtoffer staat.
De positie van vrouwen
Femicide komt in alle lagen van de samenleving voor. Het staat dus los van afkomst, sociale klasse en religie. Daders hebben eigenlijk maar één kenmerk gemeen: het zijn vrijwel altijd mannen. Wat er wel aan ten grondslag ligt, is de diepgewortelde ongelijke positie van meisjes en vrouwen in de samenleving. Vaak gaat het om een gevoel van superioriteit of het idee dat de vrouw het eigendom is van haar man. Het is de meest extreme vorm van geweld tegen meisjes en vrouwen.
In 2023 werden er wereldwijd 85.000 femicides geregistreerd, maar het is belangrijk om te beseffen dat er waarschijnlijk nog veel meer gevallen zijn. Een moord wordt niet altijd gemeld en ook wordt er lang niet altijd onderzocht in welke context een moord gepleegd is. Hierdoor is het niet altijd duidelijk dat het gaat om een moord die gepleegd is omdat het slachtoffer vrouw is.
Patroon van geweld doorbreken
Femicide is vaak geen opzichzelfstaand misdrijf. Vaak gaat er een patroon van geweld tegen vrouwen aan vooraf. Het tegengaan van femicide begint dan ook niet bij de moord zelf, maar al in een veel eerder stadium. Vaak hebben slachtoffers van femicide al langer te maken met vormen van fysiek en seksueel geweld, stalking en onderdrukking. Door dit eerder te signaleren, slachtoffers van femicide serieus te nemen en daders eerder te straffen, kan deze meest extreme vorm van vrouwengeweld dan ook vaker voorkomen worden. Politie en justitie spelen daarin een hele belangrijke rol. Vaak hebben slachtoffers van femicide namelijk al eerder een melding gemaakt van (huiselijk) geweld of stalking. Als deze meldingen serieus waren genomen, was hun dood misschien te voorkomen geweest.
Daarnaast is het in het voorkomen van femicide belangrijk dat er gedrags- en normverandering ontstaat. Kleineren, stalken, aanranden, seksisme en bedreigingen aan het adres van vrouwen zijn genormaliseerd, maar vormen de opstap richting dit dodelijke geweld. Daarom is het belangrijk dat ook deze vormen van geweld hard worden aangepakt en dat dit niet langer normaal gevonden wordt. Het is cruciaal dat hierin de gehele gemeenschap wordt meegenomen, zodat iedereen geweld tegen vrouwen afkeurt en veroordeelt.
Dit doet Plan International
Ook Plan International zet zich hiervoor in. We zetten alles op alles om geweld tegen meisjes en vrouwen te voorkomen en tegen te gaan. Dat doen we bijvoorbeeld door:
- Trainingen te geven aan jongens waarin we hen bewust maken van hun gedrag richting meisjes en leren dat meisjes gelijke rechten hebben;
- Meisjes voor te lichten zodat zij leren over hun rechten en leren voor zichzelf op te komen;
- Lobby bij (lokale) overheden om aandacht voor femicide en gendergerelateerd geweld te vragen én aan te dringen op wetgeving om dit te voorkomen;
- Met gemeenschappen in gesprek te gaan om schadelijke stereotypen over meisjes en vrouwen te ontkrachten, zodat iedereen leert vrouwen juist te behandelen;
- Voorlichting te geven over gendergerelateerd geweld, zodat meisjes en jongens, maar ook ouders, leraren en andere belangrijke personen binnen de gemeenschap, weten wat het is, hoe je het herkent en wat je kunt doen als je een vermoeden hebt van geweld.
